Eerder werd een petitie om biomassacentrale in Diemen tegen te houden ondertekend door veel inwoners van Muiden evenals de Stadsraad. Hans van der Steen, voormalig voorzitter van de Stadsraad, ontving vandaag onderstaand bericht!

Hoera. De kogel is door de kerk!

De stekker uit de biomassacentrale van Vattenfall Diemen (die de grootste moest worden van Nederland). Een geweldige overwinning voor de natuur, bossen en onze luchtkwaliteit!
Veel dank aan Comité Schone Lucht, die in samenwerking met milieuorganisaties in binnen- en buitenland, bij het schrappen van de subsidies een vooraanstaande rol heeft gespeeld.

Anders dan in het verleden ziet de overheid het opstoken van houtkorrels niet meer als een duurzame energiebron.
Zes jaar slepende strijd was het waard.

Einde voor Vattenfall maar is dit ook het einde van het biomassa-tijdperk?

Beluister hier de live reactie van van Fenna Swart, voorzitter Comite Schone Lucht, in het NOS Nieuws NPO1.

Lees hieronder de reconstructie in het Parool van Bart van Zoelen.

“Comité Schone Lucht, een op IJburg ontstane actiegroep tegen een biomassacentrale bij Diemen, kon deze week vieren dat de centrale, de grootste van Nederland van Vattenfall, voorgoed van de baan is. Welke lessen trekt het Comite hieruit voor het klimaatbeleid? Lees hier de reconstructie in het Parool van Bart van Zoelen over hoe een zesjarig gevecht van een kleine actiegroep – Comité Schone Lucht  – tegen een energiegigant resulteerde in de definitieve neergang van Nederlands’ grootste biomassacentrale in Diemen, en een klinkende overwinning voor de natuur.

Met een dood kerstboompje stonden ze daar, voor het hoofdkantoor van Vattenfall in Amsterdam-Zuidoost. Zo hadden de vooral uit IJburg afkomstige actievoerders het op die vroege ochtend in het voorjaar van 2019 bedacht: het zielige boompje in een op de stoep gekalkt labyrint moest de binnenstromende Vattenfallmedewerkers tot bezinning brengen over hun plannen voor de grootste biomassacentrale van Nederland, even buiten IJburg bij Diemen.

Door subsidies die konden oplopen tot 400 miljoen euro zag Vattenfall het helemaal zitten om met een gigantische houtkachel stadswarmte op te wekken voor tienduizenden huishoudens in Amsterdam en Almere. De actievoerders waarschuwden dat scheepsladingen hout uit de Baltische staten en het zuiden van de VS wel moesten leiden tot ontbossing. En wat waren de gevolgen voor de luchtkwaliteit op IJburg? De naam van hun organisatie verwijst daar vijf jaar later nog altijd naar: Comité Schone Lucht.

Niets wees er destijds op dat Vattenfall nog op andere gedachten te brengen was en toch kwam het deze week zo ver. Na zes jaar haalde het energiebedrijf definitief een streep door de plannen. Voorzitter Fenna Swart van Comité Schone Lucht deed het terugdenken aan de acties van het eerste uur en het groepje waar het allemaal mee begon.

Het begin van ‘een geolied netwerk’
Met zo’n tien actievoerders stonden ze daar voor het Nederlandse hoofdkantoor en bij Vattenfall kregen ze geen poot aan de grond. En toch: uitgerekend deze actie met het kerstboompje trok de aandacht van natuurbeschermers in Estland. “Zo kregen we al heel snel door dat dit overal speelde, in binnen- én buitenland.” Het was het begin van ‘een geolied netwerk’ dat overal in Europa het verbranden van hout voor energie ter discussie ging stellen. Swart kwam in contact met andere critici, zoals de hoogleraren Louise Vet en Martijn Katan, de Partij voor de Dieren en Johan Vollenbroek, die even later het Nederlandse stikstofbeleid liet struikelen bij de Raad van State. “Net voordat iedereen hem leerde kennen.”

Een door MOB (Mobilisation for the Environment, opgericht door Vollenbroek) aangespannen rechtszaak, bracht de plannen van Vattenfall uiteindelijk aan het wankelen. De Raad van State vernietigde vorig jaar de bouwvergunning van de biomassacentrale. Deze week besloot het energiebedrijf voor zijn warmtenet in Amsterdam en Almere door te schakelen naar alternatieven zoals aardwarmte en waterstof. “Een prachtige overwinning,” zegt Swart.

Ver-van-mijn-bed-show
Een van de lessen die zij trekt is dat een kleine groep actievoerders het begin kan zijn van een beweging. Comité Schone Lucht speelde een vooraanstaande rol binnen het protest dat onder brede lagen van de Nederlandse bevolking het besef liet doordringen dat het verbranden van biomassa schaduwkanten heeft. Biomassa klinkt groen en geldt formeel als duurzame energie. Pas na een jarenlange campagne van het comité zoals een door meer dan 300.000 burgers ondertekende petitie besloten opeenvolgende kabinetten de subsidies voor verbranding van de houtkorrels af te schaffen, eerst voor de opwek van elektriciteit en daarna ook voor warmte.

In de zomer van 2019 was het protest op IJburg al een stuk massaler. Toen trok een protestmars van honderden kinderen naar de energiecentrales van Vattenfall bij Diemen. De buurtbewoners die geen grote fijnstofhaard wilden ‘in hun achtertuin’ waren de katalysator om het protest tegen biomassacentrales te laten groeien. “Daarmee kregen we de IJburgers mee. En met de kinderen kwamen ook de ouders.”

Het is nog niet zo makkelijk om mensen op de been te brengen voor een complex gevaar als biomassa en ontbossing. “Dat merk je nog steeds. Bossen spreken iedereen aan, ook rechtse en conservatieve mensen, maar het blijft een ver-van-mijn-bedshow, misschien ook omdat we in Nederland geen echte bossen hebben.”

Gat in de markt
Comité Schone Lucht groeide verder omdat de grote milieuorganisaties het onderwerp lieten liggen. De actiegroep was als een start-up die een gat in de markt had ontdekt. De milieubeweging voelde zich gebonden aan het Energieakkoord met de overheid en het bedrijfsleven uit 2013. Afspraak was dat Nederland meer duurzame energie ging opwekken en de overheid kwam met miljarden aan subsidies, onder meer voor biomassa als ‘bijstook’ in kolencentrales. “Door dit pact werd Nederland de grootste biomassastoker van Europa.”

Het Energieakkoord beloofde dat er harde afspraken zouden komen over de herkomst van het hout: geen hele bomen, uit duurzaam beheerde bossen. Pas veel later, in 2021, kwamen de grote milieuorganisaties tot de conclusie dat de beloftes ‘een papieren tijger’ waren. “Dat is het gat waar wij in zijn gesprongen.”

Het bracht Swart persoonlijk in een lastig parket. Na een hooglopende ruzie met haar partij vertrok ze als deelraadslid voor GroenLinks. “Amsterdam was ook een voorloper met biomassa. Onder leiding van GroenLinks zei het stadsbestuur: wij willen nog tien jaar eerder van het aardgas af dan de rest van Nederland. Biomassa paste perfect in dat plaatje.”

Nieuwe technieken
Het brengt haar tot een tweede les die we volgens haar kunnen trekken uit het stopzetten van de biomassacentrale bij Diemen. Een strategie van lange halen, snel thuis is geen optie voor het klimaatbeleid, vindt Swart. Volgens haar is nog veel te winnen door energiebesparing, door verouderde woningen beter te isoleren bijvoorbeeld. Dat Vattenfall voor zijn warmtenet meteen doorschakelt naar boorputten die warmte opwekken vanuit de ondergrond en zijn gascentrales wil laten draaien op groene waterstof, wekt haar argwaan. Grijp niet te snel naar nieuwe technieken en doe grondig onderzoek naar de gevolgen, adviseert zij. “Verruil niet de ene kant-en-klare oplossing voor de andere.”

Dat de biomassacentrale bij Diemen er niet komt, is geen reden om te stoppen met Comité Schone Lucht. Integendeel, de organisatie gaat door met een vaste kern van zo’n tien mensen. Jaren geleden afgegeven miljoenensubsidies lopen nog door, zelfs voor elektriciteit die wordt opgewekt door biomassa te verbranden, in twee centrales van energiebedrijf RWE met name. “Dat is het volgende en eigenlijk veel groter probleem dan Vattenfall.”

Negatieve emissies
De subsidies en de hoeveelheden hout zijn vele malen groter dan de bedoeling was in Diemen. Energiecentrales schakelen van steenkool helemaal over op biomassa en eigenaren zoals RWE willen hun levensduur verder verlengen door de CO2 die vrijkomt op te slaan onder de grond. Swart: “Wij noemen het: biomassa 2.0.”

Het is een oplossing die ook door het VN-klimaatpanel IPCC wel wordt aangedragen: BECCS, energie uit biomassa waarbij de broeikasgassen worden afgevangen. Omdat het formeel geldt als hernieuwbare energie en de CO2 wordt opgeslagen, biedt het de mogelijkheid van negatieve emissies. Voor overheden die wereldwijd hebben afgesproken hun CO2-uitstoot snel terug te dringen zijn de zogeheten negatieve emissies woest aantrekkelijk, legt Swart uit. “Bedoeld om de subsidiemachine weer te laten draaien.” Vandaar dat Comité Schone Lucht dit weekend actievoerde in de Eemshaven bij één van de energiecentrales van RWE. Komende week spreekt Swart ook met minister van Klimaat en Groene Groei Sophie Hermans. “Dit soort overwinningen als bij Vattenfall geeft energie, maar het is nog lang niet in kannen en kruiken.”

Twee kampen
Het brengt Swart tot een laatste les, over de klimaatbeweging die volgens haar in twee kampen uiteenvalt. Met aan de ene kant de natuurbeschermers die de biodiversiteit willen bewaken en aan de andere kant bedrijfsmatige en boekhoudkundige modellen om zoveel mogelijk broeikasgassen uit te sparen door over te gaan op duurzame energie.

“Dat is een soort scholenstrijd. De natuurmensen en de energiemensen, die mixen gek genoeg niet.” De les die Swart heeft geleerd is dat natuur te makkelijk het kind van de rekening wordt. De reden is eenvoudig. “Zoals Louise Vet altijd zegt: natuur, daar kun je niets aan verdienen.”

——

Hoe verder? Voor Comité Schone Lucht is dit niet het einde van de strijd.
Comité Schone Lucht: Raad van State dient alsnog uitspraak te doen over de natuurvergunning

Het bericht dat Vattenfall stopt met de bouw van de grootste biomassacentrale in Diemen is een overwinning voor de natuur, goed voor onze bossen en biodiversiteit. Maar een principiële uitspraak van de Raad van State over de natuurvergunning blijft noodzakelijk. Comité Schone Lucht verwacht daarom samen met MOB van Johan Vollenbroek dat er alsnog uitspraak wordt gedaan.

Vattenfall wilde de stikstofruimte die de natuurvergunning voor de locatie Diemen heeft, benutten voor de nieuwe biomassacentrale. Het benutten van deze stikstofruimte is strijdig met de Europese Habitatrichtlijn gezien de stikstofcrisis in Nederland. De stikstofuitstoot en -neerslag op natuurgebieden, zoals het nabijgelegen Natura2000 gebied Naardermeer, dient juist fors te dalen om de natuur te herstellen.  Comité Schone Lucht verwacht daarom een principiële uitspraak hierover van de Raad van State. Deze uitspraak heeft verregaande consequenties voor de lopende stikstofzaken in Nederland.

Gevolgen?
Volgens de voorzitter, Fenna Swart, van Comité Schone Lucht zal dit besluit wel bijdragen aan de politieke consensus en besluitvorming zowel in Den Haag als Brussel dat biomassa niet langer wordt gezien als duurzaam. “Tegelijkertijd is de RWE, de grootste energieproducent in Nederland, momenteel bezig met het omzetten van de overgebleven kolencentrales naar 100% biomassa. Hiervoor wordt beccs (koolstofopvang en opslag) ingezet als Trojaans paard om de groene SDE subsidies binnen te halen. Dit betekent dat we van 3,5 miljoen ton naar 7,5 miljoen ton hout per jaar gaan aan geïmporteerde bossnippers uit Europa en Amerika voor onze biomassa. Dat is het volgende en eigenlijk een nog groter probleem dan Vattenfall.”